Wat is schijnzelfstandigheid?
In vrijwel iedere sector werken zzp’ers die schijnzelfstandigen zijn. Op papier lijken deze zzp’ers ondernemer, maar in de praktijk ziet de Belastingdienst hen als schijnzelfstandigen. We noemen dat ook wel een ‘verkapt dienstverband’.
De zzp’er die schijnzelfstandige is, zou dus eigenlijk een arbeidsovereenkomst met zijn opdrachtgever moeten afsluiten in plaats van een opdrachtovereenkomst. Hij is immers geen ondernemer en dus vergelijkbaar met iemand die in loondienst werkt.
Wanneer is er volgens de Belastingdienst sprake van schijnzelfstandigheid?
Om vast te stellen of er sprake is van schijnzelfstandigheid, gebruikt de Belastingdienst de volgende criteria:
Gezagsverhouding
Vindt er vanuit de opdrachtgever aansturing plaats voor de manier waarop de opdrachtnemer zijn werkzaamheden uitvoert?
Inbedding
Wordt de zzp’er ingehuurd om dezelfde werkzaamheden uit te voeren als de medewerkers die in loondienst zijn?
Ondernemerschap
Loopt de zzp’er het debiteurenrisico, hanteert hij algemene voorwaarden en zijn er andere zaken waaruit ondernemerschap blijkt?
Zelfstandigheid
Maakt de zzp’er offertes en opdrachtovereenkomsten of werkt hij op basis van een overeenkomst die door de opdrachtgever is opgesteld?
Waarom is schijnzelfstandigheid een probleem?
Als er geen sprake is van schijnzelfstandigheid is er sprake van ondernemerschap. In dat geval hoeft de opdrachtgever geen loonbelasting en premies volksverzekeringen te betalen.
Daarnaast profiteert de opdrachtnemer van allerlei fiscale voordelen, zoals de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling.
De Belastingdienst loopt in geval van schijnzelfstandigheid dus inkomsten mis. Hoe meer zzp’ers als schijnzelfstandigen aan het werk zijn, des te groter de gemiste inkomsten zijn. Doordat het aantal zzp’ers de afgelopen jaren flink is gestegen, zijn de gemiste inkomsten dat ook.
Wat zijn de gevolgen van schijnzelfstandigheid?
Als een opdrachtgever en opdrachtnemer een verkapt dienstverband aangaan lopen ze allebei risico:
Risico’s voor opdrachtgevers
- Naheffing van werknemerspremies en pensioenafdrachten.
- Boetes en correctieverplichtingen.
- Arbeidsrechtelijke gevolgen, zoals doorbetaling aan zzp’ers bij ziekte en ontslagbescherming.
Risico’s voor opdrachtnemers
- Navordering van inkomstenbelasting.
- Verlies van recht op de mkb-winstvrijstelling, investeringsaftrek en zelfstandigenaftrek.
- Verlies van recht op de aftrek van bedrijfskosten en btw teruggave.
Hoe groot is de kans op een controle door de Belastingdienst?
Hoe groot de kans op controle op schijnzelfstandigheid is, weten we niet. Wat we wel weten is dat de Belastingdienst op grond van de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) sinds 2016 handhaaft op schijnzelfstandigheid. Er werd alleen niet actief gehandhaafd.
Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst wel actief handhaven en heb je kans dat je een controle krijgt. De Belastingdienst heeft een handhavingsplan uitgewerkt waarin je kunt lezen hoe ze willen gaan handhaven.
Wat kun je doen om schijnzelfstandigheid uit te sluiten?
- Zorg dat er geen werkinstructies tussen de opdrachtgever en opdrachtnemer zijn, zodat er geen sprake is van een gezagsverhouding.
- Ga geen opdrachtovereenkomst aan als de zzp’er bij de opdrachtgever dezelfde werkzaamheden moet uitvoeren die hij voorheen bij dezelfde opdrachtgever in loondienst uitvoerde.
- Ga geen opdrachtovereenkomst aan voor werkzaamheden die zijn ‘ingebed’ in de organisatie van de opdrachtgever. Van inbedding is sprake als een zzp’er bijvoorbeeld wordt ingehuurd om fulltime bij een kapperszaak te gaan werken, terwijl de medewerkers in loondienst precies dezelfde werkzaamheden uitvoeren.
- Spreek een hogere beloning af dan dat het personeel voor soortgelijke werkzaamheden ontvangt.
- Betaal als opdrachtgever geen studiekosten voor de zzp’er.
- Spreek af dat de zzp’er bij ziekte en/of vakantie niet betaald krijgt.
- Het heeft de voorkeur dat de zzp’er voor meerdere opdrachtgevers werkt.
Wees zeker van je zaak met helloprofs.nl!
Doordat je als opdrachtgever en opdrachtnemer op behoorlijk wat aandachtspunten moet letten om schijnzelfstandigheid te voorkomen, is een foutje snel gemaakt.
Daarom hebben we helloprofs.nl ontwikkeld. helloprofs.nl is een platform waarop opdrachtgevers en opdrachtnemers eenvoudig opdrachtovereenkomsten met elkaar sluiten die aan de wet DBA voldoen. Zo zorg je ervoor dat zzp’ers ondernemer zijn en sluit je risico’s op boetes en naheffingen uit.
Bovendien gaat het maken van opdrachtovereenkomsten razendsnel. Met behulp van slimme automatiseringen stel je in enkele minuten een opdrachtovereenkomst op. Inclusief een onderbouwing van de ondernemersstatus van de zzp’er, zodat er geen onduidelijkheid is over schijnzelfstandigheid. Dat geeft rust.
Blijf up-to-date over de wet DBA
Als er iets zeker is, is het wel dat de wet DBA dynamisch is en dat je als ondernemer niet de tijd hebt om alle ontwikkelingen te volgen. Schrijf je daarom in voor onze DBA-update en wij houden je op de hoogte van alle belangrijke ontwikkelingen.
