De Belastingdienst is in 2025 actiever geworden in het handhaven van schijnzelfstandigheid. Dit roept vragen op bij opdrachtgevers en zzp’ers. Hoe verloopt een controle? Wordt er eerst gewaarschuwd? En hoe kun je problemen voorkomen?
Op 31 januari 2025 is een rapport uitgekomen waarin Staatssecretaris Van Oostenbruggen een toelichting geeft op hoe de Belastingdienst te werk gaat. Dit blog geeft je een duidelijk en praktisch overzicht van de werkwijze, zodat je weet waar je aan toe bent.
Hoe controleert de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid?
De Belastingdienst voert risicogerichte controles uit. Dit betekent dat er niet willekeurig wordt gecontroleerd, maar dat bedrijven worden geselecteerd op basis van verschillende methoden:
- Bedrijfsbezoeken en boekenonderzoeken: De Belastingdienst bezoekt bedrijven en onderzoekt arbeidsrelaties.
- Steekproeven: Bedrijven kunnen willekeurig gecontroleerd worden.
- Detectiemodule: Dit systeem analyseert gegevens van bedrijven om te bepalen waar het risico op schijnzelfstandigheid het grootst is.
- Signalen uit klantbehandelingen: Klachten of eerdere controles kunnen aanleiding zijn voor verder onderzoek.
Wat is de eerste stap in een controle?
De Belastingdienst start vrijwel altijd met een bedrijfsbezoek. Dit bezoek wordt schriftelijk aangekondigd en is bedoeld om inzicht te krijgen in hoe arbeidsrelaties binnen een bedrijf zijn vormgegeven.
Wat is het verschil tussen een bedrijfsbezoek en een boekenonderzoek?
Bedrijfsbezoek |
Gericht op signaleren van risico’s. |
Niet bedoeld om aangiften te toetsen. |
Kan leiden tot een waarschuwing. |
Wordt schriftelijk aangekondigd. |
Boekenonderzoek |
Gericht op formele beoordeling van de aangiften. |
Wel bedoeld om aangiften te toetsen. |
Kan leiden tot naheffingen of correctieverplichtingen. |
Wordt schriftelijk aangekondigd. |
Belangrijk: Een bedrijfsbezoek is geen formele beoordeling van de belastingaangiften. Een boekenonderzoek daarentegen wel en kan directe financiële gevolgen hebben.
Krijg je eerst een waarschuwing bij schijnzelfstandigheid?
Een waarschuwing is geen officieel instrument. Tijdens een bedrijfsbezoek kan de Belastingdienst wijzen op mogelijke risico’s, maar dit betekent niet dat er direct een sanctie volgt. Een waarschuwing wordt ook niet afzonderlijk geregistreerd, maar kan in het verslag van het bedrijfsbezoek worden opgenomen.
Wat gebeurt er na een waarschuwing of een bedrijfsbezoek?
Wat er na een bedrijfsbezoek gebeurt, hangt af van de bevindingen van de Belastingdienst:
- Geen vervolg – Als de opdrachtgever maatregelen neemt, zoals het in loondienst nemen van zelfstandigen, is verder ingrijpen niet nodig.
- Tweede bedrijfsbezoek – Indien risico’s blijven bestaan, kan de Belastingdienst later opnieuw langskomen.
- Boekenonderzoek – Bij grote risico’s of herhaalde signalen kan een diepgaand onderzoek naar de aangiften worden ingesteld.
De termijn voor een eventuele vervolgactie hangt af van de ernst van de situatie en de beschikbare capaciteit van de Belastingdienst.
Hoe vaak voert de Belastingdienst boekenonderzoeken uit?
Momenteel blijkt dat er gemiddeld 8 boekenonderzoeken per maand worden uitgevoerd.
Ter vergelijking: in de eerste helft van 2024 zijn er 406 bedrijfsbezoeken en 47 boekenonderzoeken uitgevoerd. Dit betekent dat de handhaving gericht en selectief plaatsvindt.
Welke documenten gebruikt de Belastingdienst?
De staatssecretaris heeft drie belangrijke concept brieven gedeeld:
- Verslag bedrijfsbezoek arbeidsrelaties – Hierin worden de bevindingen vastgelegd. Dit verslag bevat geen formeel toetsingskader conform vaste rechtspraak.
- Aankondigingsbrief boekenonderzoek – Officiële mededeling dat een boekenonderzoek wordt gestart.
- Aankondigingsbrief bedrijfsbezoek arbeidsrelaties – Uitnodiging voor een bedrijfsbezoek.
Deze documenten geven duidelijkheid over de verwachtingen en mogelijke vervolgstappen van de Belastingdienst. De eerstgenoemde brief benadrukt het belang van een beheersingsmodel. Waarom is een beheersingsmodel belangrijk?
✔ Geeft inzicht in de risico’s op schijnzelfstandigheid binnen je bedrijf.
✔ Helpt je bij het nemen van preventieve maatregelen.
✔ Zorgt ervoor dat je voorbereid bent op een controle van de Belastingdienst.
Voor opdrachtgevers is het essentieel om dit framework in te voeren, omdat het niet alleen de naleving van de wet bevordert, maar ook voorkomt dat er problemen ontstaan bij een controle.
Wil je goed voorbereid zijn op een controle? Zorg ervoor dat je arbeidsrelaties op orde zijn en dat je inzicht hebt in de mogelijke risico’s. Wil je hulp bij het inrichten van een beheersingsmodel? Neem contact op met helloprofs.nl en bereid je voor!
